Duurzame drukker
Bij drukwerk kan de opdrachtgever een grote en actieve rol spelen. Iedere stap in het proces biedt mogelijkheden om milieuwinst te boeken. Vaak gaat dit gepaard met financieel voordeel en een beter resultaat.
Kies voor een groene drukker met de volgende kenmerken:
Milieubeleid drukker
- Milieu-gecertificeerd (ISO14001, EMAS, FSC)
- Klimaatneutraal ondernemen
Duurzame grondstoffen
- Papier
- Bio-inkten
- Coatings
- Bindwijzes
- Vluchtige organische stoffen
Druktechniek
- Digitaal printen
- Offset
- Waterloos offset
Milieubeleid drukker
Milieu-gecertificeerde drukker
Als je een duurzame drukker zoekt, kun je het beste kijken of de drukker een van de volgende milieucertificaten heeft:
- ISO 14001. De norm heeft als doel milieuprestaties te beheersen en te verbeteren. In deze norm worden de eisen waaraan een effectief milieumanagementsysteem moet voldoen, beschreven.
- EMAS (Eco-Management and Audit Scheme). Het doel van de EMAS-verordening is organisaties niet alleen te stimuleren een milieubeheerssysteem in te voeren, maar ook hun milieuprestaties continu te meten en te verbeteren. Daarmee gaat EMAS verder dan ISO14001.
- FSC. Kies verder voor een drukker die FSC-gecertificeerd is. Lees hier meer over de houtcertificatie FSC.
Klimaatneutraal ondernemen
Klimaatneutraal ondernemen, betekent dat het handelen van een bedrijf geen negatief effect heeft op het klimaat. Klimaatneutraal ondernemen kan door zoveel mogelijk CO2 uitstoot te reduceren en het restant te compenseren. Uit gegevens van de ‘Milieubarometer Drukkerijen’ van de stichting Stimular blijkt, dat binnen een gemiddelde drukkerij de grootste milieubelasting ligt in het energiegebruik. Er is dus veel duurzaamheidswinst te behalen met energiebesparing en CO2 compensatie.
Duurzame grondstoffen
Papier
Lees meer informatie over duurzaam papier bij het hoofdstuk papierleveranciers.
Bio-inkten
Inkten zijn slecht voor het milieu, omdat het pigment in inkt chemisch wordt geproduceerd. Iedere mogelijkheid om op inkt te besparen moet dus aangegrepen worden. Een milieuvriendelijke inkt bestaat dus niet, maar je kunt wel duurzame keuzes maken over de overige grondstoffen van inkt, de grondstoffenproductie en de inktproductie. Kies bijvoorbeeld voor duurzaam geproduceerde plantaardige oliën i.p.v. minerale oliën die ook VOS bevatten. Het marktaandeel in Nederland van bio-inkten is al zo’n 80%. Dit komt mede omdat bio-inkt een sterkere kleurkracht heeft dan inkt op basis van minerale oliën. Niet alle inkten zijn geschikt om op basis van plantaardige olie geproduceerd te worden. Voorbeelden zijn fluorescerende inkten en UV-inkten. Metallic inkten zijn slechts in beperkte mate beschikbaar op basis van plantaardige oliën. De gebruikte inkten (en de coatings) hebben ook grote gevolgen voor de recyclebaarheid van papier. De laatst genoemde inkten zijn slecht recyclebaar.
Coatings
Coatings, zoals uv-lak, glans- of matvernis, plastic laminaat of foliedruk worden gebruikt om het drukwerk te beschermen. Een vernislaag bestaat uit inkt, maar dan zonder de pigment en kunnen dus net als inkt VOS uitstoten. Papier met uv-lakken, laminaten en foliedruk mogen niet bij het oud papier, want de coating kan niet gescheiden worden van het papier in de recyclefabriek. Vernissen op waterbasis kunnen wel worden gerecylced. Net zoals met inkt, geldt ook hier: hoe minder coating hoe beter voor het milieu. Kies i.p.v. coating bijvoorbeeld voor pregen of stanzen. Deze technieken zijn vrij van chemicaliën en inkt en daarmee een milieuvriendelijke manier om dimensie toe te voegen aan het ontwerp.
Bindwijzes
- Gehecht gebrocheerd – Rugnietjes worden bij het recycling proces met behulp van magneten verwijderd. Ondanks dat nietjes zelf niet recyclebaar zijn, is deze bindwijze een goede optie.
- Gelijmd gebrocheerd (paperbacks) – Om paperbacks te recyclen, moeten alle lijmresten worden verwijderd uit de papiervezel. Op aardolie gebaseerde lijmen zijn moeilijk te verwijderen tijdens het ontinkten. Bij chloorvrije lijmen op waterbasis gaat dit echter gemakkelijk.
- IJzeren of plastic ringbandjes – Beide zijn recyclebaar, zolang ze worden gescheiden van het drukwerk. Overweeg een vermelding op het drukwerk met recycling instructies.
Vluchtige organische stoffen
Bij gebruik van reinigingsmiddelen en vochtwater dat isopropylalcohol (IPA) bevat, komen dampen van koolwaterstoffen vrij op de werkplek en in het milieu: zogenaamde “Vluchtige Organische Stoffen” (VOS). Deze stoffen zijn gerelateerd aan een aantal verschillende milieuproblemen waaronder smog en verzuring. Vervangen en/of reduceren van het verbruik van VOS, zorgt ervoor dat deze middelen minder schade aan milieu en gezondheid aanrichten. Zie ook waterloos offset.
Druktechniek
Digitaal printen
Digitaal printwerk is kwalitatief niet van offset drukwerk te onderscheiden, maar een stuk minder belastend voor het milieu en in lagere oplages aanzienlijk voordeliger. Met ‘printing on demand’ kunnen orders kunnen snel en in de gewenste oplage worden geleverd, waardoor onnodige voorraden en verspilling tot het verleden behoren. Zo bleef bijvoorbeeld in 2007 tot 30 procent van de boekenvoorraden in de industrie onverkocht om uiteindelijk weer tot pulp verwerkt te worden.
Bij digitaal drukken worden verschillende technieken gebruikt, zoals inktjet (solvent-based, water-based of UV cured), toners of HP ElectroInk. Vanuit milieu-oogpunt heeft elke technologie zijn eigen voordelen en nadelen. Toner-inkt en synthetische bindmiddelen zijn bijvoorbeeld moeilijk afbreekbaar bij conventionele recycling processen. Solvent gebaseerde systemen hebben hoge VOS-emissies en ElectroInk systemen hebben minder uitstoot. Het milieutechnisch onderzoek naar digitaal printen staat helaas nog in de kinderschoenen.
Offset
Offsetdruk is één van de meest gebruikte druktechnieken. Het is een proces dat gebruik maakt van het feit dat olie (inkt) en water (vochtwater) zich niet mengen. Vroeger behoorde de offset drukkerijen tot een van de meest bevuilende industrieën. Nu zijn drukkerijen een stuk milieuvriendelijker geworden, met name door de overgang van computer-to-film naar de chemieloze computer-to-plate techniek.
Waterloos offset
Bij offset drukwerk kunnen het water en daarmee de vluchtige organische stoffen weggelaten worden. Het ontbreken van VOS maakt deze methode relatief milieuvriendelijk. Ook is er minder afval en het is sneller en schoner dan gewoon offset (= energiewinst). Bovendien is het drukwerk scherper en briljanter omdat inkt door het ontbreken van water minder diep in het papier dringt. Er zijn nog niet veel drukkers die met het waterloze procédé werken maar dat zal in de nabije toekomst zeker veranderen.